Kto by pomyślał, że taka awantura rozpęta się wokół podwyżek prowizji ogłoszonych przez bank PKO BP. W rządzie zawrzało, a poseł PiS Andrzej Jaworski zapowiedział, że tej bulwersującej sprawie przyjrzy się sejmowa komisja finansów publicznych. Ani chybi potrzebna będzie komisja śledcza w tej sprawie. No bo jak to: władza w Polsce się zmienia, a częściowo państwowy bank podwyższa prowizje? "Przypadek? Nie sądzę" - powiedziałby klasyk. No dobra, koniec żartów. Dziwię się, że posłowie partii rządzącej nie mają nic lepszego do roboty, niż analizować decyzje dotyczące opłat i prowizji w notowanej na giełdzie spółce akcyjnej, w której Skarb Państwa ma raptem 30% udziałów. Co ciekawe, ci sami posłowie kilkanaście dni temu przegłosowali podatek bankowy, który prawdopodobnie zabierze bankowi PKO BP mniej więcej miliard złotych rocznie. Zdziwienie i oburzenie tym, że teraz bank - podobnie jak wszystkie inne na rynku - będzie próbował część tych pieniędzy "odzyskać" z kieszeni klientów, robi wrażenie jakby politycy PiS nie obczajali jak działa wolny rynek.
Wyjaśniam: w gospodarce rynkowej jest tak jeśli rosną koszty, to komercyjna firma - a taką jest bank PKO BP - stara się równolegle powiększyć przychody. Oczywiście, są kraje, w których publiczne spółki są instrumentem polityki i koszty nie mają decydującego znaczenia dla ich polityki cenowej - tak jest np. w Rosji - ale to cecha gospodarek rządzonych przez ekonomicznych bolszewików. Afera wokół podwyżek w PKO nie jest pierwszym przypadkiem fałszywego rozumienia mechanizmów gospodarczych w szeregach partii rządzącej. Pamiętacie jak Paweł Szałamacha, jeszcze chyba jako kandydat na ministra finansów, opowiadał jak to banki z udziałem Skarbu Państwa będą powstrzymywać się przed pobieraniem prowizji i zapraszać do siebie klientów banków, które podnoszą ceny? Nota bene teraz opowiada, że wprowadzenie podatku od handlu nie podwyższy cen w sklepach :-). Niestety, jak się wprowadziło bank na giełdę, to trzeba zaakceptować, że działa na zasadach komercyjnych. Rola polityków powinna się ograniczać do liczenia wpływów z dywidendy.
Oczywiście, fakt, że bank obsługujący 7 mln Polaków podnosi ceny, nie jest fajny. Ale też nie są to podwyżki, które mogłyby trafić na czołówki gazet. W odróżnieniu od innych banków PKO BP nie ruszył ani o grosz prowizji za prowadzenie swoich najpopularniejszych kont, ani za używanie przypiętych do nich kart. Jedynymi kontami, dla których wzrosną prowizje, są te "burżujskie": Złote (podwyżka z 16,5 do 19,9 zł miesięcznie), Aurum (z 25 do 30 zł miesięcznie) oraz Platinum (z 60 do 80 zł miesięcznie). W przypadku dwóch ostatnich kont można uniknąć opłaty, jeśli się ma odpowiednio wysokie wpływy (9.000 zł miesięcznie dla Aurum i 20.000 zł miesięcznie dla Platinum). Natomiast można mieć za złe PKO-wcom to, że mocno podwyższyli opłaty za przelewy internetowe w ramach Superkonta, z którego korzysta prawie milion klientów (z 0,7 do 1,2 zł za przelew). Owszem, jednocześnie bank zniósł prowizję za dostęp do serwisu internetowego (do tej pory 2 zł miesięcznie), ale i tak nie znajduję uzasadnienia dla "kasowania" klientów prowizją 1,2 zł za przelew internetowy, samoobsługowy, który klient wykonuje własnoręcznie. To jest zdzierstwo.
Z innych zmian zwróciłbym jeszcze uwagę na przykrość dotykającą najbardziej tradycyjnych klientów, którzy autoryzują transakcje zdrapując kolejne kody z kart-zdrapek (zamiast, tak jak reszta Narodu, korzystać z autoryzacji SMS-owej). Teraz taki przelew autoryzowany przez drapanie będzie kosztował 29 groszy (było 10 groszy) . Bank chce w ten sposób zachęcić klientów do przejścia na SMS-y, ale i nieźle zarobi, bo z kart-zdrapek korzysta w PKO BP ponad 1,4 mln klientów! Krótko pisząc - niektórzy klienci, przelewający pieniądze samoobsługowo, przez internet, będą za jeden przelew płacili nawet nie 1,2 zł, ale prawie 1,5 zł. Za przelew internetowy, który w większości banków jest totalnie darmowy! Wśród podwyżek jest tez opłata roczna za najpopularniejsze karty kredytowe - Błękitną i Przejrzystą. Teraz PKO stuknie ich posiadaczy opłatą 60 zł (a nie 45 zł), o ile nie uda im się miesięcznie "wykręcać" kartą po 600 zł obrotów. Podrożeją też karty i konta walutowe, ale to też są burżujskie produkty dla tych, którzy zamiast wydawać pieniądze kraju szwendają się po obcych landach. Droższe będą informacje o saldach i transakcjach zasysane przez klientów w bankomatach, ale to też nie dziwi - jak wiadomo czasem lepiej nie wiedzieć, niż wiedzieć.
W PKO BP przekonują, że podwyżki nie mają nic, ale to nic wspólnego z podatkiem bankowym, bo zostały zatwierdzone jeszcze w grudniu (ale wtedy było już wiadomo, że przed podatkiem nikt banków nie uratuje), że ich wynik prowizyjny z roku na rok jest coraz niższy (w 2007 r. marża prowizyjna w banku wynosiła prawie 2%, a dzisiaj tylko połowę z tego) oraz że w całej akcji chodzi tylko o promowanie bankowości samoobsługowej (jaaaasne, będą ją promować przelewami internetowymi po 1,5 zeta :-)). To dość sprytnie przeprowadzona, chirurgiczna akcja przykręcania śruby klientom tak, żeby w miarę możliwości tego nie zauważyli. Tak zachowuje się każdy bank komercyjny, który ma dbać o interesy swoich akcjonariuszy. A oburzanie się na to, że robi to bank, którego jednym z udziałowców jest Skarb Państwa, uważam za niepoważne. Jeśli bank ten ma się zachowywać nierynkowo, to niech rząd znajdzie gdzieś 20 mld zł, spłaci prywatnych akcjonariuszy, zdelistuje go z giełdy i znacjonalizuje.
Niewykluczone, że te oburzone głosy mają spowodować odwołanie prezesa PKO BP Zbigniewa Jagiełłę. Niektórzy plotkują, że na jego stołek ostrzą sobie zęby prominenci z "frakcji SKOK-owej" w PiS. Nie wiem ile w tym prawdy, ale patrząc na porównanie marż odsetkowych w SKOK-ach i bankach komercyjnych nie widzę szans, żeby pod ewentualnymi rządami nowej ekipy spod flagi spółdzielczych kas minister finansów doczekał się obniżek opłat w PKO :-).
